«Και λέω πως είναι φανερό ότι δημοκρατικό βέβαια είναι το να είναι κληρωτές οι αρχές, αλλά αιρετές ολιγαρχικό … » (Αριστοτέλης - Πολ. Δ, 1294β 7-9).
Δεν έχω σκοπό να αναλωθεί ο λόγος μου σε μια εκτενή επιχειρηματολογία επιμέρους νομικών, ρυθμιστικών και λειτουργικών ζητημάτων. Εκτός που μπορεί καθείς να λέει τα πράγματα, κατά πώς τον συμφέρει, το λιγότερο που μπορούμε να πάθουμε είναι να χαθούμε σ’ ένα δαιδαλώδη λαβύρινθο αντιπαραθέσεων, δίχως καν μίτο. Κι έτσι πρέπει ν’ αποφασίσουμε το μίτο μας. Αν θα είναι ένας απλός σπάγκος, φτιαγμένος για κάθε βαλάντιο, ή θα ‘ναι σπάγκος μεταξωτός για επιδέξιους κώλους. Για να υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, οι οποίοι αντί να αναζητούν βελτιώσεις της – ατελούς έστω – απλής αναλογικής προς το καλύτερο, επιμένουν να υπερασπίζονται την υπάρχουσα κατάρα, μάλλον κι οι ίδιοι δεν έχουν ακόμη αποφασίσει αν το πολίτευμα που γυρεύουν θέλουν να λέγεται δημοκρατικό ή κάτι άλλο, που ούτε αυτοί ξέρουν.
Το ζήτημα είναι καθαρά δεοντολογικό. Μπορεί να ονομάζεται δίκαιη, αντιπροσωπευτική δημοκρατία ένα σύστημα, που δίχως την παραμικρή ηθική αξίωση, χωρίς αιδώ, αυξάνει τον πήχη στο 3% σαν να ήταν το κοινοβούλιο το ιδιωτικό κολέγιο των δυνατότερων; που υπεξαίρει 40 έδρες από τους νόμιμους δικαιούχους τους, δηλαδή το λαό, για να πριμοδοτήσει τον ανάξιο να τις κερδίσει; ή που απαξιώνει τη λευκή ψήφο, την εξισώνει με λευκή επιταγή, ωσάν να μην περιέκλειε μήνυμα πολυσήμαντο και βαρυσήμαντο; Λευκό, φυσικά, δε σημαίνει πως κάποιος δεν έχει άποψη. Θα μπορούσε εδώ, ίσως, να γίνει κάποιος διαχωρισμός, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα ∙ η λευκή ψήφος είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο από μόνη της.
Απλή αναλογική: και απλή και (ανα)λογική!
Λένε λοιπόν – ενοχλητικά αβασάνιστα κατά τη γνώμη μου – πως ούτε η απλή αναλογική επιτυγχάνει την απόλυτη, την τέλεια αντιπροσώπευση, άρα δεν μπορεί να έχει παραπάνω αξιώσεις δικαιοσύνης απ’ το παρόν ενισχυμένο τερατούργημα. Αλλά εδώ, το επιχείρημα είναι παιδαριωδώς αίολο, παίζοντας με όρους άσπρου–μαύρου, ισοπεδώνει όλες τις ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Ή όλα ή τίποτα. Αν δε μπορούμε να έχουμε την «τέλεια» αντιπροσώπευση, οτιδήποτε άλλο δεν μας κάνει καμιά διαφορά! Άρα πού ν’ αλλάζουμε τώρα, βρε αδερφέ; Θα μπορούσαμε mutatis mutandis (χα χα, έμαθα ένα λατινικό κι εγώ!), με την ίδια ελαφρότητα, να θεωρήσουμε πως εφόσον ένα φάρμακο δεν είναι πανάκεια, τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να το παρασκευάσουμε, ας αρκεστούμε στα ματζούνια του μάγου της φυλής. Λένε ακόμη πως είτε σε τέσσερα, είτε σ’ εφτά, είτε σε δέκα κόμματα να ήταν μοιρασμένες οι έδρες, καμιά διαφορά δε θα καταφέρναμε να δούμε στον πολιτικό μας βίο. Τέτοιοι τύποι, είναι ακόμη δυνατόν να μας αναφέρουν και ιστορικά παραδείγματα, από προηγούμενες δεκαετίες, για να στηρίξουν τις θέσεις του. Εντυπωσιακό! Όχι μόνο οι γνώσεις και η εμβρίθειά τους, αλλά και η αυταπάτη τους: θεωρούν τους εαυτούς τους δημοκράτες!
Ας τους απαντήσουμε λοιπόν πως ναι, έχει και μάλιστα τεράστια δεοντολογική σημασία, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα αντιπροσώπων, η μέγιστη δυνατή... αντιπροσώπευση! Τι στα κομμάτια, μόνο σε μένα φαίνεται αυτονόητο; Πέντε κόμματα είναι, σαφώς, καλύτερη αντιπροσώπευση από τέσσερα και δεν υπάρχει τρόπος να αντιπαρατεθεί κανείς σε αυτό, γιατί πρόκειται για βάση αξιωματική του πολιτεύματός μας. Εννοείται πως στην Ελλάδα μεγάλωσα κι εγώ. Ίσως βαθιά μέσα μου κι ο ίδιος, να πιστεύω πως και με δεκαπέντε κόμματα προκοπή δε θα δούμε. (Ίσως μάλιστα να πιστεύω, ότι ακόμη και αυτό το ίδιο το πολίτευμά μας δεν επαρκεί πλέον για τις σύγχρονες κοινωνίες μας. Αλλά δεν γράφω εδώ, ούτε για να καταστρέψω, ούτε για να ισοπεδώσω. Μιλάω γι’ αυτό που έχουμε στα χέρια μας. Το φροντίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο;). Όμως η λογική μου άλλα επιτάσσει, από τη μεμψιμοιρία και την παραίτηση. Μην αντιδικούμε ανούσια: μεγαλύτερη αντιπροσώπευση ίσον δικαιότερη αντιπροσώπευση. Το απόλυτο δεν είναι παρά μια ουτοπία κι ο μόνος του ρόλος σε μια πολιτική κουβέντα, δεν είναι παρά η εκ του πονηρού προσπάθεια ν’ αποδυναμωθεί η αντίπαλη επιχειρηματολογία. Απόλυτη αντιπροσώπευση θα σήμαινε ο καθένας να είναι αντιπρόσωπος του εαυτού του. Εδώ φτάσαμε πια στον αναρχισμό, δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτό στο «εδώ και σήμερα».
Να μιλήσουν λίγο κι οι αριθμοί: καταρχήν, το όριο του 3% της ενισχυμένης αναλογικής δείχνει πρόθεση, σχεδιασμό, αποβλεπτικότητα, τελικά δείχνει απλά συμφέρον και κουτοπονηριά. Το όριο του 0,33% της απλής αναλογικής δείχνει απλά τα μαθηματικά όρια μιας δημοκρατίας 300 αντιπροσώπων, άρα παραμένει ουδέτερο ηθικά και δεν προκαλεί, σε καμία, περίπτωση το κοινό αίσθημα. (Απλά υπενθυμίζω εδώ, για την απλή αναλογική, αν οι 300 έδρες είναι ποσοστό 100% τότε για 1 έδρα χρειάζεται κανείς 100 : 300 = 0,33%). Τι να κάνουμε γι’ αυτό; Ας είχαμε 400 έδρες, τότε θα χρειαζόταν μόνο το 0,25%. Για 500 ακόμη λιγότερο κι ούτω καθεξής. Το 100 είναι λίγο, το 1000 πάλι πολύ. Τέρμα, όμως, με την παραφιλολογία. Και ο αμαθέστερος ποιμένας μπορεί να καταλάβει καλά, πού τελειώνουν οι αριθμοί και πού ξεκινά η κοροϊδία κι η απάτη. Προς το παρόν, οι έδρες μας είναι 300. Ας κουβεντιάζουμε λοιπόν με αυτό.
Το θέμα είναι βαθύτερο κι είναι ο λόγος για τον οποίο «φωνάζω» εξαρχής! Με τις 40 κλεμμένες έδρες και την απαξίωση των λευκών ψήφων, απαξιώνεται καθαυτή η δύναμη (ή μάλλον η δυναμική) της κάθε ψήφου, υποβιβάζεται το ίδιο το νόημα της δημοκρατίας. Όσο για τον πολίτη, υποβιβάζεται κι αυτός σε απλό κομπάρσο, ο οποίος δεν έχει παρά ένα ρόλο: καλείται κάθε τετραετία ν’ απαγγείλει την ατάκα του, σε παραστάσεις που στήνουν άλλοι γι’ αυτόν και προτού, καλά–καλά, προλάβει να χαθεί στα παρασκήνια, όλοι έχουν ξεχάσει πλέον την ύπαρξή του. Όταν ο ψηφοφόρος συνειδητοποιήσει τη ματαιότητα μιας πράξης, που καταντάει απλά μηχανική επανάληψη, και όχι άσκηση ουσιαστικής, λαϊκής εξουσίας, ατονεί και αποσύρεται. Η αποχή μεγαλώνει, όμως κι η συμμετοχή δεν έχει νόημα. Αδιέξοδο; Τελευταία φορά που φτάσαμε εδώ, το πρόβλημα λύθηκε δια της μεθόδου του «νταβατζή»: αφού δεν ψηφίζετε αυτοδύναμες κυβερνήσεις, μοιράζει η μάνα και κρατάει τα 40 φύλλα για πάρτη της. Κι όταν η μάνα αλλάζει τους κανόνες, κατά πώς της βγαίνουν οι άσοι κι οι ρηγάδες, τότε απλά δεν υπάρχουν κανόνες.
Για να κλείσουμε...
Συμπέρασμα: η ψήφος σήμερα δεν είναι παρά ψευτοδίλημμα. Ελπίδα να ξεφύγουμε απ’ το δικομματισμό δεν υπάρχει, αφού απλά τα ποσοστά των συμπολιτών μας που επιμένουν στους δίδυμους καραγκιόζηδες εξακολουθούν να παραμένουν σε επίπεδα τέτοια, τα οποία λαδώνουν άριστα την παγίδα της ενισχυμένης αναλογικής.
Ελπίδα: Μη γελιόμαστε, με το υπάρχον σύστημα καμία! Ακόμη κι αν κάποτε οι Έλληνες «ξυπνήσουν» και ψηφίσουν τους μικρούς και μπλα–μπλα (αν και αυτό θα ήταν όντως υπέροχο) δεν θα άλλαζαν στο παραμικρό το έλλειμα της αντιπροσώπευσης, ουδόλως θα απένεμαν πάλι πίσω στην ψήφο την «αντικειμενικότητά» της (δηλαδή, την αναλογικότητά της) και η λευκή ψήφος θα εξακολουθούσε να παραμένει αυτό που είναι ήδη: κατάμαυρη!
Αίτημα: Η επιστροφή στην απλή αναλογική θα άρει όλα τα προηγούμενα, όχι απαραίτητα γιατί θα ξυπνήσουμε, την επόμενη μέρα, και όλα στην Ελλάδα θα δουλεύουν ρολόι, παρά γιατί θ’ αλλάξει πρωτίστως η ψυχοσύνθεση του ψηφοφόρου. Γιατί θα φέρουμε την αποχή της απογοήτευσης πίσω στις κάλπες, γιατί θα καταστήσουμε τη λευκή ψήφο και πάλι θέση μεστή και ισοδύναμη με κάθε άλλη. Κι όταν καθένας από εμάς θα αφήνει πια το σφραγισμένο φάκελο, με τη θέση που υπεύθυνα συγκρότησε, να γλιστρήσει στη ρημάδα τη σχισμή, απλά θα ξέρει πως τουλάχιστον ο λόγος του μετράει. Μετράει γι’ αυτό ακριβώς που είναι και μετράει εξίσου, απέναντι σε οποιονδήποτε άλλο λόγο.
Αν ακόμη αναρωτιέστε κατά πόσο η κοινοβουλευτική αντιπροσώπευση εκφράζει τη... λαϊκή βούληση, διαβάστε το παρακάτω άρθρο του Βήματος:
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ δρόμος προς τις 150+1 έδρες
Αντιγράφω, άμεσα, ένα χαρακτηριστικό μέρος (χωρίς γραπτή άδεια, παραδέχομαι):
* Στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου 2004 που διεξήχθησαν με τον «νόμο Κούβελα» η ΝΔ, που εξασφάλισε άνετη πλειοψηφία 166 βουλευτών με ποσοστό 45,36%, θα είχε 164 έδρες αν ίσχυε ο«νόμος Σκανδαλίδη», οι οποίες θα γίνονταν 169 με τον «νόμο Παυλόπουλου». Αντιστοίχως το ΠΑΣΟΚ,που με 40,55% είχε 116 έδρες, θα έβλεπε την κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση να υποχωρεί στους 111 βουλευτές με τον νόμο που θα ισχύσει στην επικείμενη αναμέτρηση και στους 107 με εκείνον της μεθεπόμενης εκλογής.
* Στις βουλευτικές εκλογές του 2007, οπότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το ισχύον σύστημα, η ΝΔ που εξασφάλισε οριακή αυτοδυναμία 152 βουλευτών, με το ίδιο ποσοστό θα αύξανε τις έδρες της σε 158 αν είχε ισχύσει ο «νόμος Παυλόπουλου», με τον οποίο εξάλλου οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ από 102 που ήταν στη Βουλή που διαλύεται τώρα, θα μειώνονταν σε 98.
* Στις ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου, τέλος, το πρώτο στην κατάταξη ΠΑΣΟΚ με το 36,64% της ποσοστιαίας του δύναμης θα εξασφάλιζε 143 έδρες κατ΄ εφαρμογήν του «νόμου Σκανδαλίδη», ενώ θα έχανε οριακά την αυτοδυναμία, εκλέγοντας 149 βουλευτές, με βάση τις πρόνοιες του «νόμου Παυλόπουλου». Αναλόγως το 32,29% στο οποίο υποχώρησε η δύναμη της ΝΔ θα μείωνε την κοινοβουλευτική της δύναμη σε 91 βουλευτές στην πρώτη περίπτωση και σε 88 στη δεύτερη.
Τι είναι οι έδρες τελικά, τ' ειν' το ζουμί τους! Σα δε ντρεπόμαστε λίγο: οι έδρες αλλάζουν χέρια σαν τραπουλόχαρτα! Φαίνεται ξεχνάμε ότι "παίζοντας" με 1 και μόνο έδρα, "παίζουμε" ουσιαστικά με τη γνώμη 26.693 πολιτών (αυτό ήταν το εκλογικό μέτρο του 2007)!
Φυσικά, μην παραλείψουμε να αναφέρουμε και την άλλη απεχθή συνέπεια του ορίου του 3%. Όσοι κάνατε μια μικρή αναζήτηση στο διαδίκτυο ή διαβάσαστε το άρθρο του Βήματος, θα τη γνωρίζετε ήδη. Συμβαίνει, λοιπόν, το εξής: όσο μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων ψηφίσουν μικρότερα κόμματα και στην περίπτωση που τα τελευταία αποτύχουν, τελικά, να ξεπεράσουν το όριο του 3% και να μπουν στη Βουλή, με τόσο μικρότερο ποσοστό θα καταφέρει το 1ο κόμμα να αποκτήσει την αυτοδυναμία. Αυτό συμβαίνει για τον παρακάτω λόγο: για την αυτοδυναμία το πρώτο κόμμα χρειάζεται στάνταρ 111 έδρες, εφόσον θα πάρει άλλες 40 "μποναμά". Λόγω του μποναμά όμως μένουν 260 έδρες προς καταμερισμό. Άρα χρειάζεται στάνταρ το 111 : 260 = 42,7% των εδρών ή, αλλιώς, των ψήφων. Προσοχή όμως: στον καταμερισμό αυτόν ΔΕΝ συν-υπολογίζονται οι ψήφοι των κομμάτων που δεν κατάφεραν να περάσουν το 3%. Άρα: όσο περισσότερες ψήφοι σκεδάζονται σε μικρά κόμματα που "αδυνατούν", τόσο λιγότερες ψήφοι "εισέρχονται" στη Βουλή για τον καταμερισμό των εδρών. Όσο λιγότερο όμως το σύνολο των ψήφων που λαμβάνεται υπόψιν, τόσο λιγότερες ψήφους (σε απόλυτα νούμερα) αντιπροσωπεύει το ποσοστό του 42,7%, άρα τόσο λιγότερο αντιπροσωπευτικό είναι. Έτσι στα τελικά αποτελέσματα, που υπολογίζονται επί του συνόλου των εγκύρων πανελληνίως, καταλήγουμε να έχουμε αυτοδύναμη κυβέρνηση η οποία εκφράζει ακόμα μικρότερο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού!!! Καταπληκτικό;;;
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια παράδειγμα, σε απόλυτα νούμερα το 2007 είχαμε (πηγή ekloges.gr):
ΑπάντησηΔιαγραφή7.159.897 έγκυρα και 2.995.321 για τη ΝΔ, δηλαδή ποσοστό 41,83% αντί 42,7% που απαιτούνται για τις 111 έδρες. Αυτό συνέβη γιατί 220.234 ψήφοι μείνανε εκτός καταμέτρησης, αφού τα αντίστοιχα κόμμματα μείνανε κάτω του 3%. Αν το ποσοστό της διαφοράς σας φαίνεται μικρό, τότε μάλλον υποτιμάτε τους εαυτούς σας και, πιθανότατα, θεωρείτε την ψήφο σας χαρτί προς ανακύκλωση και τίποτα περισσότερο. Έτσι δεν κάνουμε τίποτα, βέβαια.
Μια σκέψη ακόμα: επί εγγεγραμμένων 9.921.343 εγγεγραμμένων είχαμε 71,47% έγκυρες ψήφους. Άρα το 41,83% της ΝΔ αφορά στο 0,7147 * 0,4183 = 0,299 δηλαδή στο... 29,9 του Ελληνικού πληθυσμού!! Αυτή είναι η... πλειοψηφία που μας κυβερνάει και η... δημοκρατία που μας αξίζει!! Ακόμη κι αν κάναμε "ξεκαθάρισμα" των εκλογικών καταλόγων από διπλογραμμένους, πεθαμένους, κλπ. κάνοντας τους ίδιους υπολογισμούς για πχ. 8.900.000 εγγεγραμμένους (εξαιρέσαμε πάνω από 1.000.000 ψηφοφόρους!) πάλι το ποσοστό του 1ου κόμματος δεν θα υπερέβαινε το 33,66%!!!